در سراسر دنیا دبی را به خاطر وجود برج های جذاب و معماری جالب آن می شناسند و از میان این سازه ها شهرت برج دبی (برج خلیفه) از سایرین بسیار بیشتر می باشد. برج دبی (برج خلیفه) بلند ترین برج جهان لقب گرفته و 828 متر ارتفاع و 162 طبقه دارد. منظور از خلیفه در نام این برج نیز حاکم ابوظبی و امارت متحده عربی یعنی شیخ خلیفه بن زاید آل نهیان است. پس از افتتاح برج و آتش بازی و نور افشانی خبر تغییر نام برج توسط مسوولان اعلام شد.
در جشن افتتاح برج بیش از ۶ هزار میهمان از سراسر جهان شرکت داشتند. این جشن همزمان با چهارمین سالگرد به دست‌گیری قدرت توسط شیخ محمد بن رشید آل مختوم، امیر دوبی، برگزار ‌شد.

احداث برج دبی در چارچوب یک سیاست اجرای طرح های بزرگ چشمگیر قرار می گیرد که توسط مقامات دبی با هدف تبدیل این شهر با بیش از سه میلیون جمعیت به یکی از قطب های اصلی توریستی جهان شتابان دنبال می شود. 380 معمار و تکنیسن پس از 6 سال تلاش، طرح بی‌نظیر آدریان اسمیت را به برج دبی (برج الخلیفه) در دبی تبدیل کرده‌اند. داخل برج دبی نیز با طراحی جورجیو آرمانی به همان زیبایی نمای بیرونی است.

آشنای بیشتر با بلندترین برج جهان ؛ برج دبی

برج دبی که اکنون مرتفع‌ترین ساختمان جهان محسوب می‌شود، پس از 6 سال عملیات عمرانی در 4 ژانویه 2010 افتتاح شد. برج دبی قسمت مرکزی و شاهکار پروژه‌ای عظیم در قلب شهر دبی است. پروژه ساخت شهر دبی که با نام پروژه مگا شناخته می‌شود، در زمینی به وسعت 200 هکتار اجرا و مشتمل بر 30 هزار واحد مسکونی، 9 هتل، 2.5 هکتار پارک، 19 برج مسکونی، بازار بزرگ دبی یا دبی مال و 12 هکتار دریاچه می باشد.

ساخت برج دبی تصمیمی حکومتی به منظور تغییر اقتصاد تجارت‌ محور و نفت‌ محور دبی به یک اقتصاد گردشگر محور بود. حدود 90 درصد از مساحت شیخ‌نشین دبی را بیابان و زمین‌های بایر تشکیل می‌دهد و حکومت دبی قصد دارد با اجرای پروژه‌های بلند پروازانه‌ای همچون برج دبی، جزایر نخل و غیره، جهانیان را با دبی آشنا نماید و سالانه ده‌ها میلیون نفر را راغب به سفر دبی نماید.

طراحی و معماری برج دبی (برج الخلیفه)

معماری برج دبی تلفیقی از الگوهای سنتی معماری اسلامی و معماری مدرن است. طرح اولیه برج دبی از یکی از گل‌های صحرایی امارات به نام Hymenocallis الهام گرفته شده است.
معمار اصلی برج دبی، آدریان اسمیت از شرکت اس.او.ام است. این شرکت طراحی برج‌های شیکاگو و برج آزادی نیویورک (جانشین برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی) را نیز بر عهده داشته و طرح برج دبی، یادآور ایده طراحی برج 1600 متری ایالت ایلی‌نویز در آمریکاست.

برج دبی از سه بال تشکیل شده که حول یک هسته مرکزی قرار گرفته‌اند. این حالت وضعیت ایستایی مناسبی را برای برج دبی ایجاد می‌کند. بال‌های برج دبی با افزایش ارتفاع برج بصورت پله‌ای به سمت هسته مرکزی عقب‌نشینی می‌کنند، در نتیجه سطح مقطع برج دبی با افزایش ارتفاع کاهش می‌یابد. در بالای برج خلیفه نیز یک منار مخروطی شکل قرار دارد. فرم Y شکل برج دبی باعث می‌شود بیشتر واحدهای این برج دیدی به سمت خلیج فارس داشته باشند.

برج دبی با کاربری چند منظوره اداری-تجاری، مسکونی، خدماتی و تفریحی، دارای 162 طبقه است که غیر از 37 طبقه اول برای هتل برج، طبقات 45 تا 108 برای 700 واحد آپارتمان شخصی و طبقه 78 برای یک استخر، بقیه طبقات به شرکت‌های تجاری اختصاص داده شده است. لابی برج دبی در طبقه 123 و عرشه دید‌بانی در طبقه 124 قرار دارد. تجهیزات مخابراتی نیز در منار مخروطی بالای برج دبی قرار می‌گیرد.

دکوراسیون داخلی برج دبی نیز توسط جورجیو آرمانی طراحی شده است. بیش از ۳۰ شرکت آلمانی نیز در ساخت برج دبی دخیل بوده‌اند. برای نمونه شرکت لوپارک ۹۵ هزار متر مربع کف پوش از چوب بلوط برای برج دبی ساخته و نصب کرده است.

مشخصات سازه‌ای برج دبی

برج دبی شبیه سازه لوله‌ای برج سیرز در شیکاگو است، با این وجود برج دوبی یک سازه لوله‌ای محسوب نمی‌شود. از مهم‌ترین مشکلاتی که مهندسان در ساخت برج دبی تجربه کردند، می‌توان به طراحی لرزه‌ای سازه، نیروی باد حاکم در طراحی سازه‌ای، انتقال نیرو و مصالح در ارتفاعات زیاد و طراحی نمای خارجی مقاوم در برابر شرایط آب‌ و هوایی سخت دبی شامل دمای بالای محیط، طوفان‌های شن و تابش فرابنفش خورشید سوزان اشاره کرد. همچنین در ساختمان‌های بلند، تغییرات فشار و دما با افزایش ارتفاع محسوس است که اثرات آن را باید در طراحی سازه لحاظ کرد.

برج دبی بیش از 500 هزار تن وزن دارد. این ابرسازه بر روی فونداسیون مثلثی شکلی به ضخلمت 3.7 متر قرار گرفته و خود فونداسیون نیز توسط 192 شمع به قطر 1.5 متر و طول 50 متر نگه داشته می‌شود. در فونداسیون برج دبی از بتن با چگالی بالا و نفوذپذیری اندک، به همراه حفاطت کاتدیک در زیر آن استفاده شده تا هرگونه اثر مخرب ناشی از حملات شیمیایی آب‌های زیرزمینی را به حداقل برساند..

برج دبی در بلندترین نقطه خود در اثر نیروهای جانبی حداکثر 1.2 متر نوسان می‌کند. شاید این مقدار زیاد به‌نظر برسد، اما اگر ساکنان برج دبی از پنجره به بیرون نگاه نکنند، متوجه این حرکت نخواهند شد.

فعالیت‌های کارگاهی در ساخت برج دبی

برای ساخت برج دبی از 380 مهندس و تکنیسین ماهر در محل کارگاه و در مجموع، 22 میلیون نفر-ساعت کار استفاده شد. از نکات مهم درباره برج دبی ساخت سازه بتنی آن است. پمپاژ بتن به‌صورت عمودی برای ارتفاعات زیاد، بسیار مشکل است. رکورد قبلی مربوط به یک واحد صنعتی نیروگاهی در ایتالیا به ارتفاع 532 متر بود که این رکورد با پمپاژ عمودی بتن تا ارتفاع 601 متر در برج دبی شکسته شد. رسیدن بتن به چنین ارتفاعی حدود 30 دقیقه طول می‌کشد، بنابراین مهندسان مجبور بودند ترکیب بتن را به گونه‌ای تغییر دهند که در این مدت سیال باقی بماند. هم‌چنین برای پمپاژ بتن تا این ارتفاع به پمپ‌های بسیار قوی احتیاج است، به‌طوری‌که فشار بتن در طول عملیات پمپاژ به حدود 200 اتمسفر (معادل فشار آب در عمق 2 کیلومتری) رسید.

برای ساخت برج دبی از روش‌هایی استفاده شد که اگرچه امتحان شده و در عمل کارایی خود را نشان داده بود، اما به دلیل ارتفاع زیاد مهندسان مجبور بودند گاهی تا مرز ناشناخته‌ها پیش بروند. برای آنکه درکی از بزرگی این پروژه بدست آورید، به آمارهای زیر دقت کنید.

• ارتفاع بخش بتنی سازه: 574.4 متر
• حجم بتن‌ریزی فونداسیون برج دبی: 45هزار مترمکعب
• حجم بتن‌ریزی کل سازه برج دبی: 330 هزار مترمکعب
• وزن کل آرماتورهای مصرفی در برج دبی: 39هزار تن
• میزان فولاد استفاده شده در برج دبی: 31400 تن
• میزان شیشه کاربردی در برج دبی: 103 هزار مترمربع
• میزان فولاد ضد زنگ استفاده شده در برج دبی: 15500 مترمربع 

رکوردشکنی‌های برج دبی

برج دبی که ارتفاع آن در اوایل اجرای پروژه به دلیل رقابت بین سازندگان برج‌های بلند دنیا پنهان نگاه داشته شده بود، اکنون بر اساس هر سه معیار اصلی انجمن ساختمان‌های بلند و سکونت‌گاه‌های شهری (CTBUH)، بلندترین ساختمان دنیا به حساب می‌آید. این انجمن ساختمان‌ها را بر اساس ارتفاع بالاترین نقطه برج، مرتفع‌ترین نقطه از نظر معماری، و ارتفاع مرتفع‌ترین طبقه مسکونی رتبه‌بندی می‌کند.

بر اساس اعلام سازندگان، ارتفاع برج دبی 828 متر است که 320 متر بیشتر از ارتفاع نزدیک‌ترین ساختمان مسکونی رقیب آن، ساختمان تایپه 101 با 508 متر ارتفاع است. قبل از برج دبی، بلندترین سازه دنیا دکل تلویزیونی KVLY در داکوتای آمریکا با ارتفاع 628.8 متر بود. برج دبی همچنین رکورد 31 ساله سی.ان تاور کانادا را که با 553 متر ارتفاع، بلندترین سازه خودمتکی (Free-Standing) دنیا بود، شکست.

بر بالای برج دبی، منار مخروطی شکل تلسکوپی قرار دارد که کامل‌کننده معماری برج دبی می باشد و برای ساخت آن، بیش از 4هزار تن فولاد سازه‌ای به‌کار رفته است. قسمت‌های مختلف این مناره با استفاده از یک جک هیدرولیکی و از داخل ساختمان، در محل نهایی خود که بیش از 200 متر ارتفاع داشت، قرار داده شد. این منار مخروطی شکل علاوه بر این‌که مقام برج دوبی را به عنوان بلندترین سازه دنیا تضمین می‌کند، بخشی از تجهیزات مخابراتی و رادیو تلویزیونی برج دبی را در خود جای داده است.

نمای بیرونی برج دبی 142 هزار مترمربع مساحت دارد که از شیشه‌های رفلکس، آلومینیوم، پانل‌های فولادی ضدزنگ و پره‌های لوله‌ای عمودی تشکیل شده است. وزن کل آلومینیوم استفاده شده در نمای برج دبی معادل 5 هواپیمای غول‌پیکر ایرباس A380 است. پوشش خارجی برج دبی بر اساس حداکثر دمای هوا در تابستان دبی طراحی شده؛ اما جالب اینجاست که دمای هوا در بلندترین نقطه برج خلیفه به 6 درجه سانتی‌گراد بالای صفر می‌رسد که نسبت به دمای پایین برج بسیار سرد است.

ایمنی برج دبی در برابر آتش و سرعت تخلیه برج، از فاکتورهای مهم طراحی برج الخلیفه بوده است. تمام راه‌پله‌های برج الخلیفه با بتن احاطه شده و آسانسور باری و آتش‌نشانی برج 5500 کیلوگرم ظرفیت دارد. از آن‌جا که منطقاً انتظار نمی‌رود مردم 160 طبقه برج دبی را پیاده طی کنند، هر 25 طبقه، پناهگاه‌هایی با سیستم تهویه برای مواقع اضطراری وجود دارد.

سریع‌ترین آسانسور جهان با سرعت 18 متر بر ثانیه در برج دبی نصب شده است. پیش از ساخت برج خلیفه، سریع‌ترین آسانسور جهان مربوط به برج تایپه 101 با سرعتی معادل 16.3 متر بر ثانیه بود. برج دبی دارای 52 آسانسور است که به‌صورت دو عرشه‌ای ساخته شده و هرکدام می‌تواند 42 نفر را جابجا کند. همچنین آسانسور باری این برج که تا ارتفاع 504 متری بالا می‌رود، مرتفع‌ترین آسانسور باری جهان محسوب می‌شود.

در بیرون برج دبی فواره‌ای با هزینه‌ی ۲۱۷ میلیون دلار به طراحی شرکت WET Design قرار دارد. این فواره ۲۷۵ متر طول دارد و قادر به پرتاب آب به ارتفاع ۱۵۰ متری است. همچنین این فواره دارای ۶۶۰۰ لامپ در ۵۰ رنگ مختلف است.

حقایق شگفت انگیزی درباره برج خلیفه

• کد پستی برج دبی شماره 1 دبی است
• برج دبی 57 عدد آسانسور ، 1044 آپارتمان مسکونی و 49 طبقه اداری دارد.
• همه آپارتمان‌های برج دبی ظرف ۷۰ دقیقه به فروش رسیدند.
• هر یک اسکور فیت اداری در برج دبی حدودا 4000 دلار آمریکا هزینه در بر داشته است.
• بلندی برج دبی در حدود 828 متر بوده اما با آسانسور برای رسیدن به بالاترین طبقه تنها 60 ثانیه زمان لازم است.
• وزن بتون به کار رفته در برج دبی معادل وزن 100,000 فیل است!
• مرتفع ترین مسجد جهان در طبقه یکصد و پنجاه و هشتم برج دبی قرار دارد.
• برج دبی دارای بلندترین آتش‌بازی سال نو در جهان می باشد.
• طبقه 76 برج دبی به استخر اختصاص داده شده است.
• ارتفاع برج دبی حدوداً 3 برابر برج ایفل در پاریس است (2.99 برابر).
• از نوک برج دبی تا شعاع 80 کیلومتری اطراف قابل مشاهده است.
• طراحی برج دبی بر اساس نوعی گل بیابانی بوده است.
• بلندترین رستوران جهان در طبقه‌ ۱۲۲ در ارتفاع ۴۴۲ متری برج دبی قرار دارد.
• بلندترین باشگاه شبانه جهان (دیسکو) در طبقه‌ ۱۴۴ برج دبی واقع شده.
• برج دبی دارای بیشترین مساحت طبقات بین ساختمان‌های جهان است.

بازدید از نوک برج خلیفه برای گردشگران در تورهای دبی و افرادی که قصد سفر به دبی را دارند، مقدور است. بازدیدکنندگان تنها می توانند تا طبقه 124 برج دبی رفته و مدت زمان بازدید از آن نیز 45 دقیقه است. سکویی برای استقرار افراد و مشاهده مناظر در طبقه 124 برج دبی تعبیه شده است .

کارایی‌ طبقات برج دبی (برج خلیفه)